Sapphire Radeon X1650 PRO – zabava za kišne dane
Datum objave 06.11.2006 - Igor Vujević
Uvod i opis
Proizvodi ATI-jevog odnosno sad već AMD-ovog jesenskog osvježenja niskog i srednjeg segmenta ponude grafičkih kartica pristigli su i u naš lab. X1650 PRO, kao nasljednik 1600 serije i X1300XT kao najjači predstavnik low segmenta ATI-ja. Iako nema velikih konceptualnih i tehnoloških promjena, tek novi proces izrade i promjene radnih taktova, provjerili smo što nam nove kartice imaju za ponuditi u odnosu na rješenja već prisutna na tržištu. Za današnji test smo kao glavno "jelo" odlučili servirati X1650 PRO model, a kao prilog upecali smo jedan GeForce 7600GS, tek da osjetimo kakvog je "okusa" novo pristigli Kanađanin.
Abraka dabraka
Iako čudnovati, spolno neodređeni, lik na kutiji svojim ručicama pokušava zamagijati i prikazati kutiju ljepšu nego što jest - nismo pali na taj trik. I dalje se radi o klasičnom Sapphire pakiranju, koje u ovom slučaju i nećemo previše grditi s obzirom na klasu grafičke kartice. Pažnju popratnim prilozima unutar kutije posvećujemo malo kasnije, red je da pripremimo i napacamo lovinu.
Opet čika s kutije
Ništa novoga, čulo se iz zadnjih redova...Vanjski izgled pruža pogled na dual DVI izlaze, TV-out konektor, solidan bakreni hladnjak i spodobu s rukama, a sve to zapečaćeno plavom bojom PCB-a.
Dual-chanel DVI
Popularnost LCD monitora učinila je svoje. Polako ali sigurno dual DVI izlazi postaju standard i u srednjoj klasi grafičkih kartica, a TV-out je već odavno klasik. Lijepo, konkretno i korisno.
Spoji me kratko
Treba primijetiti mali jumper na gornjem dijelu grafičke kartice, odmah do konektora za ventilator. Radi se o kratkospojniku koji omogućava izbor između PAL i NTSC sistema za TV-out.
Gepek
S obzirom na klasu grafičke kartice, pogled straga nije nas razočarao - nema dodatnog naponskog konektora. X1600 serija ne troši previše pa je i ovaj potez logičan, a i zagrijavanje je u vrlo kulturnim granicama.
Hlađenje i bundle
Pošto kila?
Odvijač i par minuta poslije uklonjeni hladnjak otkriva svoje pravo porijeklo. Solidna hrpa bakra obećava dobre rezultate hlađenja, odnosno nisku razinu buke. S obzirom na prijašnja iskustva (prva X1600 serija) ovo je dobar korak naprijed. Ventilator se u radu pokazao iznimno tihim, a cijeli hladnjak je potvrdio odličan dojam koji je ostavio na prvi pogled.
Golać
Kartica bez hladnjaka otkriva pogled na jezgru, 256 MB memorije raspoređene s gornje strane i ostale elektroničke komponente i sklopove. Prilično pusto i nenastanjeno područje zar ne?
The Core
Sama jezgra X1650 Pro grafičke kartice je ujedno i najveća novost na ovom modelu. 157 milijuna tranzistora u ovoj jezgri izrađenoj u 90nm proizvodnom procesu pokušava uz pomoć 256-bit internog ring memorijskog busa izvršiti sve grafičke zadatke. Pomoćnu logistiku ovom modelu čini 12 pixel i 5 vertex shaderskih procesora, dok je sama memorija 128-bit 4-chanel DDR2/DDR3 tipa. Na hrpi to izgleda ovako:
- 12 pixel shaders processors
- 5 vertex shaders processors
- 4 texture units
- 4 render back-end units
- 8 z compare units
- Native PCI-e
- CrossFire redy
- 256 MB
- 600 MHz Core
- 700 MHz Memory
Oprema
Od dodatne opreme u kutiji se može pronaći manual, dva DVI to VGA adaptera, svi potrebni kablovi, CD s driverima (koji je jako koristan s obzirom da ne postoji službena podrška za ovaj model grafičke kartice u zadnjim dostupnim driverima), CyberLink Power DVD aplikacija i malo iznenađenje - igra DaVinci code. Iznenađenje, s obzirom na činjenicu da i neke skuplje grafičke kartice od Sapphire-a ne dolaze s nijednom igrom. Iako nije ništa posebno, ovaj podatak veseli. No tu je ovom veselju kraj i krećemo na testni sistem i malo matematike.
Testni sistem
|
||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||
Testna platforma je standardna - 2GB radne memorije i AMD Opteron na 3.0Ghz čine i više nego dovoljnu kombinaciju za ponuđene grafičke kartice. Testove smo obavili na dvije standardne rezolucije (1024x768 i 1280x1024) u prvom prolazu bez naprednih algoritama, a u drugoj rundi smo dodali malo gasa i postavili 2 x Anti-aliasing 8 x Atistropic filtering, da ne prođe baš sve lako i jednostavno. Softver se nije mijenjao u usporedbi s par zadnjih testova, osim reinkarnacije naslova FarCry u novoj 1.4 verziji pa smo i njega uvrstili u testni sistem da provjerimo što ima novoga.
3DMark06, X3 Reunion, Facry
| 3DMark06 |
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1024x768 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Prvi na redu je neizbježni 3DMark koji odmah pokazuje minimalne razlike između dvije grafičke kartice, bez obzira na rezoluciju. ATI X1650 Pro je, strogo brojčano gledajući, nešto bolji ali je razlika dovoljno mala da je proglasimo zanemarivom.
| X3 Reunion |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1024x768 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
U X3 testu već vidimo u čemu X1650 Pro gubi snagu - upotreba AA i AF algoritama. Bez obzira na rezoluciju ove postavke donose značajnije niže brojke u odnosu na 7600GS model, no one su i dalje na solidnoj razini, pogotovo kod niže rezolucije.
| FarCry |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1024x768 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stari, ali dobri FarCry još može pokazati zube grafičkim karticama iz ovog cjenovnog ranga. To vrijedi za oba modela pogotovo kada se upotrijebe napredne postavke, a one u višoj rezoluciji donose brojke koje ne možemo proglasiti dostatnima za ugodno igranje. Kod ovog naslova s ovim i sličnim modelima smo osuđeni ili na smanjenje rezolucije ili isključenje AA i AF algoritama.
F.E.A.R., Call of Duty 2, Half Life 2
| F.E.A.R. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1024x768 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x960 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dobro izbalansiran i pokrpan F.E.A.R (trenutna verzija 1.07) pruža nešto bolju sliku nego prethodni naslov. Ova igra izgleda dobro i bez AA i AF postavki pa je viša rezolucija solidna opcija ako je želimo zaigrati s X1650 Pro modelom. Gužva opet nastaje pri pokušaju forsiranja jačih postavki tako da to ne preporučamo...
| Call Of Duty 2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1024x768 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Popularni mrežni lov švaba i saveznika je izvediv samo pri nižoj rezoluciji (u Direct X 9 modu, naravno). Napominjemo da su sve dostupne postavke u igri postavljenje na max vrijednosti, tako da je ovaj naslov moguće zaigrati i u višoj rezoluciji sa smanjenim postavkama.
| Half Life 2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1024x768 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zanimljivu situaciju nam donosi naslov tradicionalno naklonjen ATI taboru grafičkih kartica. U ovom slučaju nVidia izlazi kao pobjednik kada se uključe AA i AF, bez obzira na tradiciju. No, HL II je vrlo tolerantan što se hardvera tiče tako da je s oba modela grafičkih kartica tumaranje gradovima i obalama prilično lak posao.
Prey, Quake IV, Serious Sam 2
| PREY |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1024x768 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
U Preyu ATI-jeva uzdanica pokazuje vrlo dobre rezultate, bez obzira na OpenGL gdje ima još dosta mjesta za poboljšanja. Niža rezolucija dopušta solidnu količinu AA i AF algoritama dok u višoj rezoluciji oni trebaju biti prilično strogo dozirani jer brojke ne praštaju.
| Quake IV |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1024x768 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stariji naslov zasnovan na jednakom 3D engineu kao i Prey pokazuje više ljubavi prema 7600GS modelu pa on malo odmiče Kanađaninu. Bez obzira na ljubav, u ovom naslovu možete zaboraviti na naprednije postavke, to je jednostavno previše za ovaj cjenovni rang kartica.
| Serious Sam 2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1024x768 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na domaćem terenu među obezglavljenim luđacima obje kartice pružaju solidnu količinu zabave, ako ne forsiramo previše AA i AF algoritme. No, pri njihovoj upotrebi situacija se mijenja i zabava više nije zabavna...
Overclockanje i zagrijavanje
Naravno, na kraju balade probali smo i malo razraditi cijeli sistem pa smo se bacili na podizanje radnih taktova jezgre i memorije, popularni overclock. Kratak pogled na memoriju otkrio je Infineon HYB18H512321AF-13 čipove, a google je izbacio podatak o deklariranoj brzini od 750 Mhz. Tvornički taktovi našeg modela su 600 MHz za jezgru, odnosno 700 MHz za memoriju, dok to u stvarnosti izgleda malo drugačije. Naš model prije torture kuckao je na točno 587/693 MHz dok je nakon OC-a to izgledalo ovako:
Solidan OC
Jezgra je dobila boost s 587 MHz na 662 MHz što je vrlo dobar odmak, dok nas je memorija pomalo razočarala. Nije uspjela dosegnuti ni specificiranih 750 MHz, vjerojatno zbog oštrijih postavki u samom BIOS-u grafičke kartice. No, ni 729 MHz ne izgleda loša pa smo prihvatili to što imamo. Ponovili smo neke testove s podignutim radnim taktovima, na najvišoj rezoluciji s uključenim AA i AF algoritmima, a ovo su rezultati:
| X1650Pro OC FarCry |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
| X1650Pro OC FEAR |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x960 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
| X1650Pro OC HL II |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| X1650Pro OC Prey |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||
| X1650Pro OC Quake IV |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1280x1024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Klasična priča se opet ponavlja - neki naslovi se ne obaziru previše na povišenje radnih taktova dok drugi s veseljem prihvaćaju dodatno gorivo i pokazuju odobravanje u obliku viših brojeva. No, overclock ionako dosta korisnika radi zbog radnje same, a ne zbog rezultata. X1650 Pro model po tom pitanju može pružiti zabavnu situaciju, pogotovo ako uzmemo u obzir da neki modeli dolaze sa starijom DDR2 memorijom, ali na višem taktu i, koliko smo doznali na Internetu, imaju više tolerancije za podizanje takta.
Na kraju se moramo osvrnuti i na zagrijavanje X1650 Pro kartice, kao i na performanse samog hladnjaka i ventilatora. Overclock je osjetno povećao zagrijavanje (za cca 10-12°C) u odnosu na tvorničke taktove pa je najviša izmjerena temperatura iznosila 62°C, što je poprilično za ovu klasu. No, zato na račun ventilatora imamo samo riječi pohvale. Ako ne sitničarimo previše, možemo slobodno njegov rad proglasiti apsolutno bešumnim, bilo što drugo bi bilo nepravedno. Pogotovo ako se sjetimo ranih modela iz X1000 serije...
Zaključak (conclusion)
Jesensko osvježenje iz Kanade nije donijelo velike tehnološke promjene, no njih nismo ni očekivali. Smanjenje proizvodnog procesa i dodatno dotjerivanje postojećih modela u ponudi je i bilo očekivano, tržište je već duže vrijeme u laganoj stagnaciji, nakon brze i poprilično iznenadne zamjene X1800 modela za X1900 seriju. DirectX 10 je sve više tema koja zaokuplja računalnu zajednicu, pogotovo se s zanimanjem prate vijesti o hardveru koji je kompatibilan s ovim novim API-em. Do tog datuma ima još dosta vremena i on za sada ne zaslužuje previše obaziranja korisnika koji su u potrazi za grafičkom karticom iz ove ili niže kategorije.
A niža srednja kategorija ima što ponuditi, pogotovo s ovim osvježenjem iz ATI-a. Manji proizvodni proces donio je niže zagrijavanje i kulturniji (tiši) rad rashladnog sistema, a solidna tehnologija ispod njega sposobna je uhvatiti se u koštac sa svim naslovima, ako pri tome ne pretjerujemo s postavkama. Kao dobar potez ne smijemo zaboraviti na DaVinci code, dodatak bundleu kojeg treba cijeni ako uzmemo u obzir da dolazi iz inače škrtog Sapphirea. I za kraj, X1650 Pro grafičku karticu bez ustezanja možemo proglasiti dobrom kupnjom u svom cjenovnom rangu i bezrezervno je preporučiti ako ste u jesenskoj obnovi računala
Conclusion in english
Autumn product refresh from Canadian GPU manufacturer did not bring big technological changes on the market. Reduction of manufacturing process and small improvements of models which we already know very well are things which we expected to happen. Market is currently somewhat sluggish after swift and pretty suprising replacement of Radeon X1800 series with X1900 series. These day DirectX 10 is becoming hotter and hotter topic in hardware enthusiasts community, especially regarding hardware that supports this new API. On the other hand, for users who are aiming for graphics cards from low-end or mainstream market segment, DirectX 10 should not yet receive so much attention.
As we have seen in this article, cheaper graphics cards like Sapphire Radeon X1650 PRO can really offer a nice bang for buck. New finer manufacturing process brought lower power consumption and in the same time, lower noise generated by cooling system. Performance wise this card is pretty good, tackling challenges from all modern gaming titles, of course, if we don't go overboard with details or resolution. One more good move which we can not forget is bundled game Da Vinci Code, especially if we know that Sapphire is usually pretty selfish company in terms of bundled goodies. All in all, Sapphire Radeon X1650 PRO is a pretty fine card considering its market niche and a fine choice if you are searching for a cheaper card for your autumn computer upgrade.